Kangal köpeğinin Türkistan üzerinden Anadolu’ya gelmiş olduğu varsayılır. Yoğun olarak yetiştirildiği Sivas’ın Kangal
ilçesine de adını vermiş olan Kangal köpeği, mükemmel bir çoban köpeğidir.
Sahibine ve sahibine ait olan şeylere son derece bağlıdır. Ünü dünyaya yayılmış olan bu köpeğe, Afrikada sığır sürülerini çita saldırılarından koruma görevi verilmektedir.
Sizin için seçmiş olduğumuz videolara buradan ulaşabilirsiniz.
Kangal köpeğinin Türkistan üzerinden Anadolu’ya gelmiş olduğu varsayılır. Yoğun olarak yetiştirildiği Sivas’ın Kangal
ilçesine de adını vermiş olan Kangal köpeği, mükemmel bir çoban köpeğidir. Sahibine ve sahibine ait olan şeylere son derece bağlıdır. Ünü dünyaya yayılmış olan bu köpeğe, Afrikada sığır sürülerini çita saldırılarından koruma görevi verilmektedir.
Ortalama 300 başlık bir koyun sürüsünü korumak için ikisi erkek biri dişi olmak üzere en az üç yetişkin Kangal köpeğine
gereksinim vardır.Kangallar görevlerini genellikle çobandan bağımsız olarak yaparlar. Sürüde en az bir dişi Kangalın
bulunması gereklidir. Çünkü dişi köpekler dişi kurtlara karşı daha duyarlıdır. Analık içgüdüleri nedeniyle koruma duyguları daha da gelişmiştir.
Sürü koruma görevi yapan Kangal köpeğinde bu davranış içgüdüseldir.Sürü koruma görevini yaparken farklı zamanlarda farklı davranış şekilleri gösterirler. Sürü meraya ilk çıktığı zaman köpekler sürüden biraz uzaklaşıp etrafı kolaçan ederler. Yaşlı ve deneyimli olanlar arada bir sürüyü kontrol ederler. Genç ve deneyimsiz olanlar sürüden biraz daha fazla uzaklaşabilirler.
Herhangi bir tehlike yoksa, sürü belirli bir yerde otlamaya başladığında genellikle sürüyü gözlemleyebilecekleri yüksekçe bir yerde yatarlar (Rüzgarın estiği yöne doğru sürünün farklı yerlerinde yatarlar). Sürü herhangi nedenle ürkerse, yerlerinden ok gibi fırlarlar, sürüyü tehdit eden kurt gibi herhangi bir yırtıcı hayvan varsa aynı hızla onun peşinden koşarlar. Kısa mesafede kurda kim yetişirse kurdun üstüne atlar (Kurda Çöker); diğerleri de ona yardıma gelir. Kurda yetişme olayı sık görülen bir durum değildir. Genellikle kurt kaçar ve köpeklerde bir süre kovaladıktan sonra sürüye geri dönerler. Bazı köpekler ise inatla kurdun izini takip edip onu yakalamaya çalışır. Kurt kovalayan bazı kangalların birkaç gün sonra sürülerine döndükleri görülmüştür.
Kurtlar genellikle koloni halinde yaşarlar. Dolayısıyla sürüye grup halinde saldırırlar. Kurdu uzun süre kovalayan Kangallar, sürüyü savunmasız olarak bırakırlar. Bazı kurtlar koloniden birini köpekleri peşine takması için görevlendirir, sonra farklı yönlerden sürüye saldırırlar.Çobanların bu durumlar için önlem almaları gerekebilir.Bunlardan biri,köpeklerden bir veya ikisini yanında bağlı olarak yedekte tutmaktır. Diğer köpekler kurdun peşine takılıp sürüden uzaklaşınca yedek köpekler devreye girer.Bu gibi Saldırıları önlemek,çobanın ve köpeklerin deneyimlerine bağlıdır.Daha önce bütün saldırılara mağruz kalmış köpekler kurdu bir süre kovaladıktan sonra geri dönüp sürüsünün çevresinde çark gibi döner ve etrafı araştırırlar.Köpekler geri dönerken bazen bir veya ikisi takibe devam eder.Sürünün yanına dönen köpekler,sürüyü tehdit eden herhangi bir tehlike olmadığını görürse ve hala kurdun peşinde köpek varsa tekrar kurdun peşine düşerler.Köpeklerin bu davranışı,günün değişik zamanlarına göre farklılık gösterir.Gündüz ısrarla kovalarken gece vakti kovalamada fazla ısrarcı olmaz ve sürülerinin başına çabuk dönerler.
Kurdu ısrarla takip eden Kangallar, saldırıyı püskürtüp kısa süre sonra sürünün yanına dönen kangallar kadar uzun ömürlü olmazlar. Bunun iki nedeni vardır: Birincisi, kurt kapanı denilen tuzağa düşerek kurtlar; ikincisi, diğer sürülerin köpekleri tarafından öldürülme olasılıklarının yüksek olmasıdır. Israrcı kangallar günün birinde kurtların bir davranış şekli olan ve kurt kapanı adı verilen tuzağa düşüp onlara yem olurlar. Kurt kapanı; kurtlardan birinin sürüye yanaşıp köpeklerin dikkatini çekerek kaçması ve peşinden gelen köpeği sürüden uzak bir yerde, aile fertleri ile pusuya düşürüp öldürmesine denir.
Kangalların diğer sürülerin köpekleri öldürülmesi olayında ise çobanların rolü büyüktür.Bu çobanlar; kurt kovalarken sürüden uzaklaşan cesur bir Kangal köpeğine, dönüşte –koruyup kollamaları gerekirken–kendi köpeklerini saldırttırırlar. Bu ve benzeri olaylardaki çobanın davranışı,eğitimi ve bilinçli olması ile ilgilidir.
Kurdu çok uzun süre kovaladıktan sonra öldüren Kangallar da vardır. Bu uzun takipten sonra kurtlar kurtulsalar da takipte ısrarlı olan Kangalların koruduğu sürülere ikinci kez yanaşmazlar. Sürü emniyetini elden bırakmayan ve kurdu kısa bir süre kovalayıp geri dönen Kangalların sürüleri ise kurt saldırılarına daha fazla maruz kalırlar.
Kurtlar yavrularını büyütünceye kadar,yerlerini belli etmemek için,yuvalarının etrafındaki sürülere zarar vermekten
kaçınırlar.Saldırılarını en çok gece ve sabahın erken saatlerinde yaparlar. Kurt saldırılarının ender görüldüğü gündüz
vakitlerinde Kangallar, yarı uyku halinde dinlenmesi ile harekete geçerler. Kangallar geceleri daha aktiftir ve sürü yatana kadar sürekli etrafında dolaşırlar; sürü yattıktan sonrada etrafında belirli bir konumda yatarlar.
Çoban,gece uyurken sürünün hareketlenmesi halinde uyanmak için, sürü içinden kendine alıştırdığı bir koyunu eline bağlar. Bu koyuna halk arasında”bağcak koyunu” denir. Dinlenmekte olan sürü herhangi bir nedenle hareketlendiğinde bağcak koyunu da harekete geçerek çobanı uyandırır.Çobanın herhangi bir sebeple sürüsünün yanında bulunmaması halinde bile, sürü hareket ettiği zaman deneyimli ve iyi yetiştirilmiş Kangallar –çoban aramadan– sürüyle birlikte gider ve sürünün korunmasını sağlamaya çalışırlar. İyi bir Kangal köpeği şartlar ne olursa olsun sürüyü asla yalnız bırakmazlar.
Kangallar sürüye yaklaşan yabancı insanlara karşı da sürüyü korurlar. Yaklaşan bir yabancı gördüklerinde bir araya gelip havlayarak ona doğru koşarlar ve onu uyararak onu sürüden uzak tutmaya çalışılar. Çoban müdahale etmez ve yabancı koşarak kaçarsa köpekler onu kovalar ve yaralanmasına neden olabilir. Kangallarda bölge koruması ön plandadır. Sürüden uzak bir mesafeden geçen yabancılara sadece havlayarak varlıklarını bildirirler.
Sürüde kullanılacak Kangalların kardeş olmalarına özen gösterilmelidir. Çünkü kardeş birbirlerini daima kollar ve hiç bir durumda terk etmeler. Sürüde bulunan Kangallar arasında daima hiyerarşik bir düzen vardır. En güçlü köpek sürünün lideridir. Doğal şartlarda dişi ile o çiftleşir. Aralarında kavga çıkan gençlere o müdahale edip ayırır. Yemek aynı kaptan yenecekse önce o karnını doyurur.
İnternet Kaynakları
wikipedia
kangalkopekleri
kangalefsanesi
kangalturk
kangalkopeklerim
kangal
cumhuriyet
Kitap
Onur KANLI, Türk Çoban Köpeği KANGAL