Yeni doğan yavru kedinin iyi beslenmesi, tamamen annenin sağlıklı olmasına bağlıdır. Yavru kedi gözlerini açıncaya dek, anne memesini güdüleriyle bulur ve emer. Bu dönemde beslenme daha çok anne için önemlidir. Kemiklerden mobilize olacak, vücuttan emilecek olan kalsiyum, fosfor ve D vitamini anneye vitamin takviyesi şeklinde dışarıdan verilmelidir. Çok yavrulu doğumlarda tüm yavrulara yetecek sütü, anne kedi karşılayamayabilir. Böyle durumlarda, hem anne hem yavru kedi için kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.
Annenin kendi sağlığım koruyabilmesi ve süt verebilmesi için süt, beyaz peynir, yoğurt ve çiğ şekerli yumurtayla beslenmesi gerekir. Anne kedinin yiyeceği içine kalsiyum, fosfor ve D vitamini içeren, ilave vitaminlerin eklenmesi yararlı olacaktır.
Şehirlerin kalabalıklaşması, kedilerin yaşam alanlarının kısıtlanması ve insanlar tarafından eskiye oranla daha fazla rahatsız edilmeleri, anne kedilerin yavrularına gerektiği gibi bakamamalarım da getirdi. Yavrulara siz bakmak zorunda kalırsanız, öncelikle yavru kediye, vücut sıcaklığında süt, kalsiyum, D vitamini ve fosfor içeren tablet ya da granüller, şekerle yumurta sarısı verilmelidir. (Bkz. Yavru Bakımı) Yavru kediler yemek yemeden en fazla on iki saat, erişkin kediler ise bir hafta süreyle yaşayabilirler. Çevrelerinde bulabildikleriyle idare etmeye çalışırlar, sinek, böcek, ot ve fare gibi.
Tüm canlıların beslenmesinde çeşitlilik şarttır. Tek yönlü beslenmek bütün canlılar için zararlıdır. Etin yanı sıra, süt, beyaz peynir, yumurta ve sebze de gereklidir. Kedi, önceleri sebzeye itiraz edebilir, ancak sebzeler köfte içinde ezilerek yedirilebilir.
Hamile bir kedinin mineral, protein, vitamin ve kalsiyuma daha fazla gereksinimi vardır. Bağırsaklarda uzun süre kalan yiyecekler ve çiğ ciğer ya da et verilmemelidir, çünkü bu kabızlığa ya da gaza neden olabilir. Daha çok beyaz peynir, balık, tavuk ve sebze gibi sindirimi kolay olan yiyecekler verilmelidir.
Türkiye’de, piyasada görülen konserve mamaların, 0-1 yaş arası kedilere verilmemesi gerekir. Piyasadaki mamalar erişkin kediler için pek zararlı değildir. Ancak bu mamalar içinde kedilerin hoşuna giden bazı maddeler var ve kediler sanki bağımlılık kazanmış gibi, diğer yiyeceklere ilgi göstermeyebilirler.
Kediler diğer ev hayvanlarından farklı olarak tuvaletleri konusunda oldukça titizdirler. Ancak, bazen kediniz tuvalet olarak hazırladığınız kutuyu kullanmayıp kendisine göre bir yer seçebilir. Bazı kediler ise ailede boşanma, yeni bir hayvanın gelişi, doğum gibi “duygusal” sorunlar nedeniyle tuvalet alışkanlıklarım değiştirirler. Bunların yanı sıra nedensiz olarak tuvalet alışkanlıklarım değiştiren kediler de vardır. Tuvalet sorunu ne kadar bıktırıcı olursa olsun kedinizin kötü niyetinden kaynaklanmadığını aklınızdan çıkarmayın.
Kediniz eve yeni gelmişse ve uygun bir yere yerleştirdiğiniz kutuyla ne yapması gerektiği konusunda hiçbir fikri yoksa ona kutusunu nasıl kullanması gerektiğini öğretmelisiniz. 3 metreye 3 metrelik küçük bir alan hazırlayın, bu alamn bir köşesine kedinizin yemek ve su kabını, diğer ucuna temiz bir halde tuvalet kutusunu koyun; araya da oyuncaklarım serpiştirin. Kediniz yemek yediği ve oyun oynadığı yerden kolay kolay ayrılamadığı için tuvaleti olarak hazırladığınız kutuyu kullanmak zorunda kalacaktır. Tuvalet kutusunun dibine suyla karıştırılmış amonyak damlası koymanız onun ilgisini çekecek ve beklenmekte olam hatırlatacaktır. Ama bu küçük alamn bir hapishane olmadığını unutmayın. Bu sadece gözleriniz onun üzerinde olmadığı zaman kedinizin kutusunu kullanmasını sağlamak için bir ikna yöntemidir. Kediniz kutuyu kullanmaya başladıktan sonra kutunun yerini yavaş yavaş değiştirin ta ki koymak istediğiniz yere kadar.
Sabırsız davranıp bir kazaya neden olmasına izin vermeyin. Böyle bir kaza öğrenme sürecini geciktirecektir.
Kediniz kutunun ne işe yaradığını bilmesine rağmen evin başka bölgelerini kullanmakta ısrar ediyorsa ne yapmanız gerekir? Bu tip kedilerin genellikle tuvaletlerini yapmaktan hoşlandıkları birkaç bölgesi bulunur. Eğer diğer aşamaları gereğince yerine getirdiğinize inanıyorsanız bir somaki aşamaya geçebilirsiniz.
Kedinizin tuvaletini yaptığı yeri temizlik maddeleriyle iyice temizledikten soma yemeğini bu bölgelerde vermeye başlayın. Kedi, çok temiz olması nedeniyle tuvalet olarak kullandığı bölgelerle yemek yediği yeri kesinlikle birbirinden ayırma gereksinimi duyar. Yemeğim küçük parçalara bölün ve evin daha önceden tespit ettiğiniz “kaza” bölgelerine dağıtın. Kediniz yemeğim bitirdikten sonra da yemek kaplarım hatırlatmak amacıyla aynı yerde bırakın. Kısa bir süre sonra tuvaletini bu iş için hazırlanmış olan kutuda yapmaya başlayacaktır. Ama kedinizin mesajı aldığım anlar anlamaz uygulamalardan vazgeçmeyin. Bunun yerine yemek kaplarını yavaş yavaş gerekli olan yere koyun. Örneğin bir gün eski tuvalet bölgesinden kaldırın, ertesi gün tekrar oraya koyun. Birkaç gün bekleyin ve bu işi tekrar edin. Eğer kediniz gelişme gösteriyorsa aym uygulamayı evin diğer bölgelerinde birer hafta arayla yapın. Unutmayın temel kural bu işi zamana yaymaktır.
Evin diğer sakinleri ve siz dışarıda iken kediniz yastığınızın üzerine küçük “hediyeler” bırakıyor mu? Hayvanlar dünyasının birçok diğer üyesi gibi kediler de dışkılarını iletişim amacıyla kullanırlar. Kokularım bırakarak kendi “bölge’lerini dosta düşmana ilan ederler. Kediler diğer kedileri çağırmak için de kokularım kullanabilirler. Böylece, kediniz de sizin evinizin yolunu bulabilmeniz için bir işaret bırakır. Tabii ki bu işaretin yastığa bırakılması hoş bir durum değildir. Ama unutmayın, bu kedinizin size olan sevgisini gösterir. Sizi eve çağırıyordur, istediğinin siz olduğunu göstermek için de bu işareti sizin kokunuzun en yoğun olduğu yere bırakıyordur.
Kaynak: Najla Kurdoğlu, Sema Öğünlü, “Kedi bakımı ve Sağlığı”, 1993
Resimler: flickr.com, patataasada